Mục lục
LOẠI CÂY TRỒNG
Bầu thuộc họ bầu bí, là loại dây leo thân thảo có tua cuốn phân nhánh, phủ nhiều lông mềm màu trắng. Lá hình tim rộng, không xẻ thùy hoặc xẻ thùy rộng, có lông mịn như nhung màu trắng; cuống có 2 tuyến ở đỉnh. Bông đơn tính cùng gốc, to, màu trắng, có cuống bông dài tới 20cm. Trái mọng màu xanh lợt hay đậm, có hình dạng khác nhau hoặc tròn, dài thẳng hoặc thắt eo, vỏ già cứng hoá gỗ, thịt trắng. Hạt trắng, dài 1,5 cm.
Có nhiều giống bầu được trồng, khác nhau bởi hình dạng và kích thước của trái, như:
- Có trái hình trụ, dài (có khi dài đến 1m), và vỏ có đốm (bầu sao).
- Có trái hình trụ tương tự như bầu sao nhưng vỏ không có đốm. Đây là loại phổ biến ở Việt Nam.
- Có trái thắt co lại như bầu rượu (bầu nậm); loại này để chín già có thể làm bình đựng nước, đựng rượu, làm đàn bầu.
- Có trái đặc ruột. Đây là loại giống mới ở Việt Nam, cho năng suất, hiệu trái cao. Người dân vừa bán được ngọn, bông bầu, vừa bán được trái.
GIỐNG CÂY BẦU
Bầu trụ da xanh lợt.
MÙA VỤ TRỒNG BẦU TỐT NHẤT TRONG NĂM
Trồng quanh năm. Tốt hơn khi trồng mùa mưa.
QUY TRÌNH CANH TÁC CÂY BẦU THUẬN TỰ NHIÊN
Chuẩn bị đất trồng bầu
Bầu là loại cây có thể sinh trưởng và phát triển tốt trên nhiều loại đất. Nhưng tốt nhất vẫn là những loại đất tơi xốp, phì nhiêu và độ pH nằm trong khoảng 6 – 7 như đất mùn, đất phù sa. Bầu được trồng tại vườn nhà, đất trộn với một ít vỏ trấu, xơ dừa và phân gà hoai mục để bổ sung thêm dinh dưỡng cho đất.
Chọn giống và gieo trồng
Chọn giống: giống được để lại từ vụ trước, chọn hạt giống tốt, sau đó, ngâm hạt giống trong nước ấm 4 – 5 tiếng, sau đó mang hạt ủ vào khăn ẩm trong vòng 1 ngày để hạt nứt nanh.
Gieo trồng: tạo hốc trên đất, mỗi hốc bón lót một lớp tro trấu mỏng và gieo 2 đến 3 hạt sau đó phủ lên một nắm tro trấu ẩm để giữ độ ẩm tạo điều kiện cho hạt nảy mầm.
Chăm sóc cây bầu
Khi cây còn nhỏ tỉa bỏ những cây yếu, cây sâu bệnh.
Tưới nước ngày 2 lần vào buổi sáng và chiều tối để cây phát triển tốt hơn. Lượng nước tưới tưới gia tăng nhiều hơn khi bầu mang trái.
Sau khoảng 40 ngày, bón lót phân gà hoặc phân hữu cơ khác. Khoảng 20-25 ngày thì bón phân 1 lần.
Khi bầu mọc dài được 1m, bắt đầu khoanh dây vòng gốc, lấy đất chặn lên ngay đốt, cách 1-2 đốt lại chặn đất để cho bầu ra rễ nhằm tăng khả năng thu hút dinh dưỡng nuôi trái sau này.
Khi bầu được 2 tháng, tiến hành làm giàn cho cây bầu.
Các dây nhánh ở đoạn thân từ gốc lên đến giàn tỉa bỏ để gốc được thoáng. Khi bầu lên giàn thì không tỉa để dây nhánh cho trái. Khi thu hoạch xong thì bấm ngọn để trái phát triển lớn và bầu tiếp tục cho trái ở dây nhánh khác.
Sâu, bệnh hại thường gặp trên cây bầu
Sâu hại chủ yếu trên bầu là các loại sâu đất, sâu xanh, sâu đục trái, bọ trĩ, rầy rệp, nhện đỏ,… để phòng ngừa những loại sâu bệnh này chú ý tưới nước đầy đủ cho cây, cắt tỉa bớt lá già, vun đất cao cho gốc cây để tạo độ thông thoáng, bắt bọ hoặc rầy lúc bầu còn nhỏ.
Bệnh gây hại cho bầu thường gặp như bệnh héo cây con do nấm Rhizoctonia solani, bệnh khảm do virus, bệnh thán thư do nấm Colletotrichum lagenarium trong mùa mưa và bệnh phấn trắng do nấm Sphaerotheca fuliginea trong mùa khô. Để phòng ngừa các bệnh này cần vệ sinh đồng ruộng từ vụ trước để tránh tàn dư bệnh. Không trồng liên tục nhiều vụ trên cùng một mảnh đất. Nhổ bỏ những cây hoặc lá mang bệnh.
Thu hoạch và bảo quản bầu
Khi bầu được khoảng 75-90 là bắt đầu cho thu hoạch.
Sau khi ra bông, trái bầu phát triển khoảng 10 – 12 ngày là có thể thu hoạch.
Nếu chăm sóc tốt, cây bầu sẽ cho trái khoảng 2 tháng.
Bầu được thu hoạch bằng cách cắt cuống những trái đã già, da láng. Ở nhiệt độ thường bầu có thể bảo quản được 3 – 5 ngày.
MÔ TẢ SẢN PHẨM
Bầu trụ da xanh lợt có trái dài từ 0,8m – 1m, da sáng màu xanh nhạt, trái hình trụ, trọng lượng trái từ 1kg – 1,5kg, trái mọng, hạt trắng.
CÁCH SỬ DỤNG
Đọt bầu: luộc, nấu canh thịt bằm, hấp cá, xào,v.v…
Trái bầu: luộc, nấu canh, xào, v.v…
