Mục lục
LOẠI CÂY TRỒNG
Chùm ruột, còn gọi là tầm ruột, tầm duộc, chùm duộc là loại cây thân mộc, cỡ nhỏ, gần giống cây bụi, chiều cao từ 2m đến 9m trồng nhiều ở Nam Bộ. Tán cây rậm rạp, thân cây có nhiều cành chính cứng và dày. Nhánh cây sần sùi vì vết sẹo của những cuống lá cũ. Ở cuối mỗi cành chính có nhiều cành nhỏ màu xanh, dài từ 15cm đến 30cm, mọc thành chùm dày đặc. Lá chùm ruột mọc so le, hình trứng dài với kích thước khoảng 4cm – 5cm, rộng khoảng 1,5cm – 2cm.
Bông chùm ruột màu hồng, nở từng chùm. Trái hình tròn, chia thành 6 múi, màu xanh với đường kính khoảng 1cm – 2cm, khi chín chùm ruột chuyển sang màu vàng nhạt. Mỗi trái chỉ có 1 hột. Chùm ruột có hai loại: chùm ruột ngọt và chùm ruột chua. Chùm ruột ngọt thì ít phổ biến, thị giòn, vị chua ngọt và hơi chát. Chùm ruột chua phổ biến hơn, vị giòn và rất chua, do đó thường được tiêu thụ dưới dạng mứt tại Việt Nam. Khi nấu ở nhiệt độ cao trái chùm ruột sẽ chuyển sang màu đỏ.
Lá chùm ruột có khi được nấu lên ăn như một loại rau. Trong trái có nước, chất proitid, lipid glucid, acid acetic và vitamin C.
Vỏ rễ chứa tanin 18% saponin acid gallic và một chất kết tinh. Tuy có nhiều tác dụng, nhưng rễ, vỏ rễ, cành và thân cây này rất độc. Nhẹ thì nhức đầu, đau bụng, nặng có thể tử vong. Những người mắc bệnh gout và sỏi thận không nên ăn chùm ruột, vì trái chứa nhiều axit oxalic
GIỐNG
Cây chùm ruột vừa được trồng làm cây kiểng vừa lấy trái. Chủ yếu là giống chùm ruột chua. Khâu chăm sóc chỉ cần tưới đủ nước cho cây vào những ngày khô hạn. Vun gốc và bón thêm phân hữu cơ hoai mục mỗi năm.
MÙA VỤ
Có thể trồng quanh năm, mùa bông tháng 3 – 5, mùa trái tháng 6 – 8. Tuy nhiên, thỉnh thoảng tùy năm chùm ruột có thể ra bông sớm hoặc trễ hơn so với khoảng thời gian trên.
QUY TRÌNH CHẾ BIẾN
Thu hoạch: chùm ruột được thu hoạch khi trái chín chuyển sang vàng nhạt.
Sơ chế: chùm ruột thu hoạch về loại bỏ lá, cuống dài, rửa sạch, để ráo.
Nguyên liệu:
- 10kg chùm ruột chín.
- 2kg muối loãng
- 7kg đường cát ngà.
Cách chế biến:
Mứt chùm ruột sau khi để ráo ngâm với muối loãng trong 3 tiếng đồng hồ, sau đó vớt ra (không cần rửa lại với nước).
Lấy chùm ruột chà vào rổ sạch để tạo độ dập ra bớt chất chua và khi sên mứt chùm ruột dễ thấm đường hơn.
Cho chùm ruột đã chà xong vào chảo và sên chung với đường cát ngà cho đến khi trái chùm ruột chuyển sang màu đỏ và ráo nước thì tắt bếp (trong quá trình sên mứt nếu chùm ruột ra quá nhiều nước phải lấy bớt ra để mứt ráo kịp khi chuyển đỏ, nếu không lấy bớt nước khi sên ráo mứt sẽ bị đen, mất đi màu đỏ tự nhiên của mứt).Bảo quản: cho vào túi bóng sạch. Keo nhựa hoặc keo thủy tinh đậy kín để bảo quản.
MÔ TẢ SẢN PHẨM
Mứt chùm ruột có màu đỏ bắt mắt. Vị ngọt. Thơm nhẹ.
CÁCH SỬ DỤNG
Ăn kèm khi uống trà.
Ăn vặt.
